چشم اندازی نو برای آفرینش
یکی از شیوه‌های بررسی ویژگی‌های فرهنگی ایران و هر قوم یا ملت، مطالعه نوع پوشش سنتی آنهاست. پوشاک، به‌ویژه پوشش سنتی سیستان و بلوچستان، گویای فرهنگ و آیین‌های قدیمی مردمان آن ناحیه است و می‌توان آن را نشان فرهنگی و اجتماعی ساکنین آن سرزمین قلمداد کرد. چرا که این پوشش‌ها نشانی از سبک اندیشه و تفکر قوم بلوچ هستند؛ مردمی که حفظ سنت‌های آبا و اجدادی برای آنها از اهمیت خاصی برخوردار است.
سوزن‌دوزی بلوچی یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین هنرهای دستی ایران است که در زمره صنایع دستی طبقه‌بندی می‌شود. از متداول‌ترین و شاخص‌ترین هنرهای رایج، نه تنها در میان زنان هنرمند بلوچ بلکه در کل قوم بلوچ، پذیرفته شده و بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره بلوچ‌ها است. نقوش بلوچی با تاریخ غنی و مفاهیم عمیق خود، پیوندی ناگسستنی با فرهنگ مردم بلوچستان دارند. نقوش رنگارنگ سوزن‌دوزی، بازتابی از هویت بصری پیشینیان هستند که همچنان زنده و پویا باقی مانده‌اند. با وجود گذر زمان و ترندهای مختلف مد و لباس، سوزن‌دوزی بلوچی همواره جایگاه خود را لابه‌لای زندگی مردم بلوچ حفظ کرده است.
بلوچی‌دوزی به نوعی مانیفست زنان و دختران بلوچ است. هنری که به آنها هویت می‌بخشد و گوشه‌ای از جهان خیال‌انگیز آنها را جسمیت می‌دهد. هر نگاره دروازه‌ای است به اقلیم سرشار از رویاها و خیالات زن بلوچ. سوزن‌دوزی به هنرمند بلوچ این اجازه را می‌دهد که از طریق هنر، باورهای خود را ترسیم کند و هویت فردی‌اش را بیان کند. هر نقش می‌تواند کلیدواژه‌ای باشد که ما را با دنیای هنرمندانه زن بلوچ بیشتر آشنا کند. تمام ساعت‌ها و روزهایی که او در گوشه‌ای دنج به سوزن زدن مشغول بوده، در واقع جهان خود را از چشم‌اندازی زنانه ترسیم کرده است. انعکاس طبیعت، نقوش حیوانی و گیاهی، نمودی از روزمرگی‌های بلوچ‌ها با دیدگاهی کاملاً هنری است. او علاقه‌مند است جهان را به شیوه خود و با آرزوهایی بیان کند که شاید کلمات قادر به توصیف آن نباشند.
علاوه بر انگیزه‌های هنری، رشد اجتماعی و حضور فعال در جامعه نیز انگیزه‌ای نیرومند است تا دختران و زنان بلوچ از سنین کم به سوزن‌دوزی بلوچی علاقه‌مند شوند. نقوش باستانی بلوچی نشان‌دهنده حضور آنها در فرهنگ بومی جامعه است و به آنها کمک می‌کند تا هویت خود را به رسمیت بشناسند. در واقع، هر نگاره بازتابی از تصویر زن هنرمند بلوچ است که در میان کوک‌های رنگی، تصویری از خود را می‌آفریند. بیان هویت فردی و فرهنگی از طریق هنر برای او موضوعی مهم است. امیال زیبایی‌شناسانه او نیز در نگاره‌های بلوچی متبلور شده و زیبایی در لفافه‌ای از سنت، به زیباتر ساختن جهان او و جهانی که در آن زندگی می‌کند، می‌پردازد.
امروزه، با توجه به چالش‌های اقتصادی که زندگی را دشوار کرده، بلوچی‌دوزی شیوه‌ای امن و مطمئن برای تأمین معیشت خانواده است. در این روزهای سخت، بلوچی‌دوزی به یاری خانواده می‌شتابد و درآمدی پایدار فراهم می‌کند. استقلال اقتصادی و درآمد پایدار محرکی قوی است که سبب می‌شود روز به روز علاقه‌مندان بیشتری به این هنر بومی روی آورند و به بازار پر رونق سوزن‌دوزی بلوچی بپیوندند. از این رو، انگیزه‌های متعدد باعث می‌شود زن و دختر بلوچ با تعهد و خلاقیت هنری بیشتری به خلق آثار نفیس بلوچی مشغول شوند و ایده‌های هنری خود را با نقوش باستانی بلوچی پیاده‌سازی کنند.
