تصویر زن هنرمند

خشکسالی در سیستان و بلوچستان، بادهای موسمی، طوفان‌های مونسونی، فقدان آب شرب سالم، و گرمای کشنده که روند تبخیر را سرعت می‌بخشد، همراه با مجموعه‌ای از مشکلات و چالش‌های بی‌پایان، دست به دست هم داده‌اند تا روند یک زندگی معمول در بلوچستان دچار اختلال و اشکال شود.

هامون فراتر از هر چیز نمادی از زندگی بود. نخلستان‌ها، قایق‌های صیادی، و زمین‌های کشاورزی امید بزرگی به جریان آب هامون و سفره‌های آب زیرزمینی داشتند. اما این روزها همه‌چیز با گذشته فرق کرده است. مشاغل زیادی، به‌ویژه در روستاها، تحت تأثیر شرایط مایوس‌کننده، دستخوش چالش‌های بزرگی شده‌اند. آب که نباشد، کاری برای انجام دادن وجود ندارد و شیرازه زندگی از دست مردمان آن خطه در می‌رود. زندگی بلوچ‌ها متاثر از حضور آب، پیش می‌رود.

زندگی سخت می‌گذرد، اما آنچه باقی می‌ماند، روزنه‌ای از امید است. زن بلوچ، دوشادوش مردی که تا به حال زندگی‌اش را تأمین می‌کرده است، دست به کار می‌شود. سرمایه او، میراث باستانی بلوچی دوزی است که نسل به نسل منتقل شده است. نگاره‌ها، نقوش هندسی بلوچی و مفاهیمی که در پشت هر نقش نهفته‌اند، به زن این جرات را می‌دهند تا بخت خود را بیازماید. سوزن‌دوزی بلوچی چنان ظریف و مطبوع است که زن هنرمند با اعتمادبه‌نفس کافی از زیبایی آنچه می‌آفریند، به پیش می‌رود.

هزینه‌های زندگی سرسام‌آور است، اما او هم می‌تواند گوشه‌ای از کار را در دست بگیرد. هر جا که فراغتی حاصل می‌شود، زن بلوچ را می‌توان در حال نقش زدن بر پارچه یافت. فراتر از انگیزه‌های اقتصادی، او شیفته این نقوش کم‌نظیر بلوچی است. احساسات ناب، خیالات دور و دراز، و رویاهایی که در سر می‌پروراند، در کالبد نگاره‌های منحصر‌به‌فرد بلوچی متولد می‌شوند. بر بستر پارچه طرحی از جهان پیرامونش را نقش می‌زند. دنیای زنانی که در قالب نمادهای بلوچی با دیگر مردمان ارتباط برقرار می‌کرده‌اند را بازسازی می‌کند.

سوزن‌دوزی بلوچی انتخاب حرفه‌ای زنان بلوچ است که به خوبی می‌دانند چگونه به وسیله هنر، معیشت خانواده را تأمین کنند. کاری سرشار از ظرافت که با تمایلات زیبایی‌طلبانه زن که زبانی مخصوص به خود دارد، هماهنگ است. بلوچی‌دوزی در فضای خانه، منجر به ایجاد درآمدی پایدار می‌شود و طرفداران خاص خود را در سرتاسر دنیا دارد. پتانسیل این نقوش چنان بالا است که در ردای محصولات گوناگون به شکلی شایسته پدیدار می‌شوند و به زن هنرمند این فرصت را می‌دهند تا از طریق خلاقیت ذاتی و بینش هنری خود، به طراحی و خلق آثار بی‌شمار و متنوع بپردازد.

بلوچی‌دوزی که یکی از اصیل‌ترین هنرهای بومی ایران به شمار می‌رود، آمیزه‌ای از صبر، هنر، و درایت زن بلوچ است که به او این فرصت را می‌دهد تا ضمن تثبیت هویت خود به عنوان زنی هنرمند و پویا، به کسب درآمد و استقلال مالی دست یابد. دختران بلوچ از کودکی با نقوش بلوچی پیوند عمیقی برقرار می‌کنند، چرا که این نقوش تجلی باورها، رویاها، رازهای مگو، و قصه‌هایی شنیدنی هستند. به آن‌ها اجازه می‌دهند تا در بزرگسالی، با برخورداری از فضایی امن و مناسب، به خلق قطعه‌های به یادماندنی و ارزشمند هنری بپردازند و از طریق هنر خود باری از دوش زندگی بردارند.